Tato, mów do swojego dziecka! Zwłaszcza do malucha!

6 porad jak postępować z niemowlakami i nie tylko, czyli edukacja zaczyna się już od pierwszych miesięcy.

Czy często mówisz do swoich małych dzieci? Prawdopodobnie tak, ale ostatnie badania psychologów z Uniwersytetu Stanforda pokazały, że mówienie do małego dziecka jest bardzo ważne i sprawia, że młody umysł o wiele lepiej się rozwija. Wiemy już, że pierwsze lata życia są decydujące dla rozwoju językowych (werbalnych) zdolności dziecka (przez małe dzieci rozumiemy dzieci w okresie poniemowlęcym, czyli mające od około roku do dwóch lat).

Naukowcy przygotowywali nagrania, a następnie sprawdzali, ile czasu zajmuje maluchom rozpoznanie prostych, codziennych czynności i przedmiotów. Wniosek, jaki wypływa z badań, wskazuje na to, że istnieje korelacja pomiędzy zdolnościami dziecka, a statusem socjoekonomicznym jego rodziców. Dzieci z zamożniejszych rodzin były o około 20% szybsze w rozpoznawaniu większości obrazków. W wieku 18–24 miesięcy znały o około 30% słów więcej niż dzieci z biedniejszych rodzin.

Jednym z czynników był po prostu zasób słów, z jakim dziecko miało kontakt w pierwszych miesiącach i latach życia. Wykazano, że dzieci zamożniejszych i lepiej wykształconych rodziców słyszą około dwóch tysięcy słów dziennie, podczas gdy dzieci z rodzin biednych tylko około sześciuset. Kiedy maluchy osiągną wiek czterech lat, różnica w ilości słyszanych słów w zależności od statusu rodziny dochodzi do 30 milionów! Te dzieci, które zaczęły się rozwijać wcześniej i były „do przodu” jako niemowlęta i małe dzieci, wyróżniały się także w szkole.

Sytuacja każdej rodziny jest inna, ale dzieci z biedniejszych rodzin nie muszą przez to mieć na starcie pod górkę. Wystarczy, aby rodzice zastosowali prostą i skuteczną zasadę – trzeba jak najwięcej mówić do dziecka w domu. To jest w stanie wyrównać różnice w rozwoju, jakie mogą wynikać z trudnych warunków socjoekonomicznych. I jeszcze jedno, tak tylko na wypadek, gdybyś się zastanawiał – słuchanie słów z telewizji czy innych odbiorników to nie to samo.

Przyjrzyjmy się tym badaniom i rozważmy, jakie czynniki kulturowe mają znaczenie dla rozwoju dziecka. Co takiego w bogatszych i w biedniejszych rodzinach ma wpływ na rozwój dziecka? Co możemy zrobić, żeby rodzice ze wszystkich rodzin mocniej przejmowali się edukacją swoich dzieci, zwłaszcza tych całkiem małych?

To wszystko ważne pytania, ale ja, próbując odnieść się do problematycznych kwestii edukacji, chcę zachęcić Cię do bycia ojcem, jakiego potrzebują Twoje dzieci.

Jeśli zatem jesteś ojcem niemowlęcia lub malucha w wieku około roku czy dwóch lat, Twoje wyzwanie na ten tydzień wydaje się nieskomplikowane. Choć nie zawsze łatwo mu sprostać. Jestem jednak przekonany, że skorzystają na tym również Twoje starsze dzieci: niech mówienie i rozmowy będą w Twoim domu traktowane priorytetowo.

Pozwól swoim dzieciom słyszeć jak najwięcej słów i samym domyślać się ich znaczenia i reguł rządzących językiem. Nawet jeżeli Twoje niemowlę tego nie zrozumie, opisuj mu na bieżąco to wszystko, co razem robicie, utrzymując przy tym łagodny, zachęcający ton głosu. Mów, co robisz, kiedy zmieniasz pieluszkę, przygotowujesz śniadanie, turlasz do dziecka piłkę czy zapinasz mu pasy w foteliku samochodowym.

Oto kilka innych cennych wskazówek dla całej Twojej domowej drużyny:

• Słuchajcie tego, co chce Wam przekazać Wasz maluch, i rozbudowujcie jego wypowiedzi. Na przykład gdy powie – „piłka”, zareaguj: „tak, to ogromna czerwona piłka!”.
• Wystrzegaj się nadmiernego zdrabniania, gdy mówisz do dziecka. To może się wydawać zabawne albo słodkie, ale jeżeli Twoim celem jest umożliwienie dziecku kontaktu z językiem, jakiego ma używać w późniejszym życiu, to po prostu mów normalnie, unikając zdrobnień i nienaturalnie podniesionego, piskliwego głosu.
• Bądź ożywiony. Używaj dłoni, gestów, staraj się o zróżnicowaną mimikę.
• Ogranicz czas spędzany przed komputerem i innymi tego typu urządzeniami. Ponieważ nauka języka z zasady polega na interakcji, mówienie do Twojego dziecka jest bardziej wartościowe niż pozwalanie mu, by grało na telefonie lub komputerze czy oglądało programy telewizyjne, nawet jeśli w założeniu są to programy edukacyjne.
• W nauce języka doskonale sprawdzą się rymowanki i wiersze dla dzieci.
• Czytaj dzieciom książki i staraj się przy tym nie spieszyć; zatrzymuj się, aby pokazać kolory, kształty, zwierzęta czy przedmioty. Spokojnie powtarzaj ich nazwy.

Oczywiście, kiedy dzieci podrosną, możesz budować na dobrych nawykach. Gdy będą uczyły się czytać, pozostań zaangażowany, bądź cierpliwy i zachęcaj dzieci do lektur, nagradzaj i ciesz się wszystkimi ich osiągnięciami i postępami. Jeżeli zaszczepisz w dziecku miłość do książek, będzie to dla niego bezcenny dar. Znam wielu ludzi, którzy wychowywali się w trudnych warunkach, ale osiągnęli wspaniałe rzeczy, w dużej mierze dzięki temu, że rodzice przekazali im pasję do czytania.

Kiedy Twój trzy- lub czterolatek – albo nawet dziesięciolatek czy nastolatek – zada Ci pytanie – nie odpowiadaj na nie jak najkrócej, włącz się w rozmowę z dzieckiem. Jeżeli pojawią się jakieś problemy, rozmawiajcie o nich. Zatrzymaj program telewizyjny lub wyłącz dźwięk i porozmawiaj z dzieckiem o wydarzeniach, które pokazano w wiadomościach, czy o decyzji filmowego bohatera. A najlepiej wyłącz telewizor i pogadaj z dzieckiem o tym, jak każde z Was spędziło dzień.

Tato, jeżeli chcesz, by Twoje dziecko się rozwijało, wykorzystaj to nowe spojrzenie na jego naukę. Wypracuj nawyk mówienia do dzieci… jak najwięcej! Nawet, gdy Twój mózg jest już przeciążony i nagadałeś się w pracy, zaangażuj się i pomóż umysłom Twoich dzieci rozwijać się!

Bycie tatą to niesamowita przygoda i najważniejsza kariera życia, ale też autentyczne, wymagające wyzwanie. Moment, w którym mężczyzna rozpoczyna swoją przygodę z ojcostwem jest szczególny i wymaga szczególnego wsparcia. Warto wtedy sięgnąć po STARter KID – wyprawkę od Tato.Net dla młodych ojców.