Chcesz dobrze pomagać? Zadbaj o własne zasoby

Na początku marca wziąłem udział w konferencji „Chcę przyjąć/przyjąłem uchodźcę. Co dalej?”, która odbyła się w auli PWT we Wrocławiu. Od tego czasu wiele się wydarzyło i wciąż się dzieje w ramach pomocy uchodźcom z Ukrainy. Doświadczenie niesienia pomocy, także w ramach Ojcowskiego Klubu, potwierdzają prawdę słów, które usłyszałem na tej konferencji: „Dobry ratownik to zdrowy ratownik”.

Rzeczywiście jest tak, że bez zadbania o stabilizację, poczucie bezpieczeństwa i zdrowie swoje i swoich bliskich, pomagający szybko może doznać wypalenia. Zatem jeśli chcesz dobrze pomagać, najpierw zabezpiecz własne zasoby. Przede wszystkim zadbaj o poczucie bezpieczeństwa rodziny i dzieci. Oto kilka sposobów:

• ogranicz ilość obrazów, jakie docierają do dzieci z mediów
• rozmawiaj z dziećmi o ich obawach
• zapewniaj dzieci, że są bezpieczne  
• zadbaj o zdrowy sen i wypoczynek rodziny
• podejmij rodzinną modlitwę w intencji pokoju.

Na początku wojny widoczny był spory chaos w udzielaniu pomocy a jednocześnie pojawiło się wielu ludzi, którzy w odruchu serca z tą pomocą spieszyli. Wprawdzie nie wszyscy mieli jasny pomysł na pomaganie, ale z pewnością bardzo chcieli wspierać uchodźców. W tego rodzaju przypadkach jak wojna, konieczne jest udzielanie pomocy na dwóch poziomach:

1. Pomoc interwencyjna, mająca na celu zaspokojenie podstawowych potrzeb, takich jak pragnienie, głód, sen czy schronienie. Jest ona krótkoterminowa i dosyć prosta do zrealizowania.
2. Pomoc długoterminowa. Rozciągnięta w czasie, nawet na lata i dużo trudniejsza do realizacji. Jej celem jest usamodzielnienie osób potrzebujących wsparcia. Podejmując się tej formy pomocy, badajmy na bieżąco własne możliwości, czy będziemy w stanie nieść tę pomoc na dłuższą metę.

Jeśli decydujesz się przyjąć uchodźcę czy spędzić z nim czas, np. organizując wyjścia w celach sportowych czy rekreacyjnych, miej na uwadze, że jest to człowiek, który stracił poczucie sprawczości i kontroli nad swoim życiem. U osób, które trafiły do naszego Ojcowskiego Klubu, obserwowaliśmy niesamowity lęk i poczucie bezradności. Z czasem u niektórych z nich pojawił się syndrom stresu pourazowego. Nawet jeśli nie przeszli przez ostrzał, bombardowanie, nie widzieli zabitych ludzi i zniszczeń, to zostali zmuszeni do ucieczki ze swojego kraju, aby ratować życie. Zdarzało się, że musieli zostawić bliskich, którzy z różnych względów nie mogli opuścić ojczyzny… Poza tym przez granicę nie mogli przewieźć swoich zwierząt. Te wszystkie czynniki sprawiają, że mogą zachowywać się w różnoraki sposób.  Czasem mogą miewać huśtawki nastrojów, nawet od płaczu do śmiechu. Mogą też sprawiać wrażenie odizolowanych, niechętnych do rozmowy. Mogą nie chcieć wychodzić z domu czy pokoju. Jak reagować?

• zachować cierpliwość
• nie zmuszać do rozmowy
• stwarzać okazję do wypowiedzenia się, ale więcej słuchać niż samemu mówić
• nie wypytywać o szczegóły
• nie nadskakiwać z pomocą i nie wyręczać
• dać możliwość do ponownego decydowania o swoim życiu
• dać czas, a pod specjalistyczną pomoc wysyłać te osoby, które przejawiają dysfunkcje społeczne
• nie żałować uśmiechu i życzliwych gestów
• zachować radość w rodzinie
• zaangażować te osoby w niesienie pomocy innym
• pomóc im znaleźć pracę i mieszkanie
• pomóc w usamodzielnieniu.

Jeżeli decydujesz się przyjąć uchodźców do swojego domu:

• Pamiętaj, że Ty jesteś gospodarzem i ustalasz zasady bezpieczeństwa i komfortu tak wszystkich domowników, jak gości.
• Ustal granice (czasowe, emocjonalne, finansowe, wzajemnych relacji itp.).
• Zorganizuj wokół siebie grupę/sieć wsparcia. Może do niej należeć rodzina, przyjaciele, sąsiedzi, wszyscy, którzy będą mogli wspierać Cię w niesieniu pomocy w dłuższej perspektywie. Może to być wsparcie finansowe, logistyczne, organizacyjne, komunikacyjne itp.
• Nie bój się prosić innych o pomoc.
• Pamiętaj, że jeśli decydujesz się na pomoc długofalową, może minąć kilka dni, tygodni, miesięcy, zanim Twoi goście się usamodzielnią.

Na koniec podkreślę jeszcze raz: „Dobry ratownik to zdrowy ratownik”. Dlatego zadbaj o swoje zdrowie fizyczne, psychiczne, duchowe i emocjonalne. Abyś mógł dawać, musisz mieć z czego czerpać…